การดูแลผู้สูงอายุหลังผ่าตัดกระดูก
การกระดูกหักหรือการผ่าตัดในผู้สูงอายุเป็นเหตุการณ์สำคัญที่อาจลดความสามารถในการดำเนินชีวิตประจำวันได้ หากฟื้นฟูไม่ดี อาจเกิดภาวะแทรกซ้อนตามมาได้ การดูแลหลังการผ่าตัดหรือหลังกระดูกหักจึงควรเป็นแบบองค์รวม — ครอบคลุมการเคลื่อนย้ายอย่างปลอดภัย การกายภาพบำบัดที่เหมาะสม การป้องกันการหกล้มซ้ำ และโภชนาการเพื่อซ่อมแซมกระดูกและกล้ามเนื้อ 1. ขั้นตอนฟื้นฟู (ภาพรวมตามระยะเวลา) หมายเหตุ: แผนฟื้นฟูต้องปรับตามชนิดของกระดูกหัก สภาพร่างกาย และคำแนะนำแพทย์ผู้ดูแล ระยะเฉียบพลัน (0–2 สัปดาห์หลังผ่าตัด/กระดูกหัก) เริ่ม เคลื่อนไหวเบา ๆ ภายใต้คำแนะนำแพทย์/นักกายภาพบำบัด เพื่อป้องกันภาวะแทรกซ้อนจากการนอนนาน เช่น ภาวะเลือดอุดตัน (DVT) และเสื่อมสมรรถภาพปอด ออกกำลังกายหายใจ, ระบบไหลเวียน และเคลื่อนไหวข้อรอบ ๆ (gentle ROM) ตามคำแนะนำ เพื่อป้องกันข้อฝืดและการหดตัวของกล้ามเนื้อ ระยะฟื้นตัวระยะสั้น (2–6 สัปดาห์) เพิ่มการเคลื่อนไหวและฝึกยืน-เดินอย่างค่อยเป็นค่อยไป (หากแพทย์ให้เบาๆ หรือใส่อุปกรณ์พยุง) เริ่มโปรแกรม ฝึกความแข็งแรงกล้ามเนื้อรอบข้อ และฝึกการทรงตัวตามคำแนะนำของนักกายภาพบำบัด จัดการความเจ็บปวดให้พอเหมาะเพื่อให้ผู้ป่วยสามารถฝึกได้ (ยาตามแพทย์ การประคบ ฯลฯ) ระยะฟื้นฟูระยะกลาง-ยาว (6 สัปดาห์ขึ้นไป — หลายเดือน) เพิ่มความเข้มข้นการฝึกความแข็งแรง […]
การดูแลผู้สูงอายุที่มีโรคข้อเข่าเสื่อม
โรคข้อเข่าเสื่อมเป็นภาวะที่พบบ่อยในผู้สูงอายุ ทำให้เกิดอาการปวด ข้อติด และจำกัดการเคลื่อนไหว หากได้รับการดูแลที่ถูกจุด ทั้งการออกกำลังกาย โภชนาบำบัด และการใช้อุปกรณ์ช่วยเดิน สามารถลดอาการ ป้องกันภาวะแทรกซ้อน และเพิ่มคุณภาพชีวิตได้มาก 1. อาการและสัญญาณที่พบบ่อย ปวดข้อเข่าเมื่อใช้งาน เช่น เดินขึ้น–ลงบันได หรือลุกจากเก้าอี้ ข้อติดหรือแข็ง (stiffness) โดยเฉพาะตอนตื่นนอนในระยะสั้น ๆ เสียงกรอบแกรบหรือคลิกในข้อ ขณะเคลื่อนไหว บวมหรืออุ่นบริเวณข้อ ในบางรายอาจมีการอักเสบชัดเจน การเคลื่อนไหวจำกัด เช่น ไม่เหยียดเข่าเต็มที่หรือกางเข่าได้ไม่สุด ขาโก่งหรือมีการเปลี่ยนรูปของข้อ (advanced cases) — ทำให้การเดินเปลี่ยนรูปแบบและเสียสมดุล ข้อสังเกตสำหรับผู้ดูแล: หากผู้สูงอายุเริ่มลดกิจกรรมประจำวัน เพราะเจ็บเข่า หรือมีอาการปวดจนต้องงดกิจกรรม ควรพาไปพบแพทย์/กายภาพบำบัดเพื่อตรวจวินิจฉัยและวางแผนรักษา 2. หลักการดูแลทั่วไป (สิ่งที่ควรทำทันที) ควบคุมน้ำหนัก — น้ำหนักตัวที่เหมาะสมลดภาระที่ข้อเข่าได้มาก การลดน้ำหนัก 1 กก. สามารถลดแรงกดบนเข่าได้หลายเท่า ปรับกิจกรรม — หลีกเลี่ยงการนั่งคุกเข่า นั่งยอง หรือการยกของหนักซ้ำๆ รองเท้าเหมาะสม — […]